De oorsprong van biosimilars

De ontwikkeling van biologicals en aansluitend daarop van biosimilars begon met een groeihormoon. Dit hypofyse-eiwit kon tot de jaren tachtig alleen uit de hersenen van kadavers gehaald worden. De ontwikkeling van nieuwe, op cellen gebaseerde DNA-technologieën maakte het mogelijk om grote hoeveelheden recombinant groeihormoon te produceren.¹ Zodoende kwam dit groeihormoon beschikbaar voor een bredere groep patiënten.

Genotropin^® is een recombinante vorm van het natuurlijke menselijke groeihormoon, ook wel somatropine genoemd, en heeft dezelfde molecuulstructuur. Genotropin® wordt onder andere gebruikt voor de behandeling van kinderen met een groeiachterstand als gevolg van onvoldoende productie van het eigen groeihormoon.

Omnitrope^TM is goedgekeurd voor de langetermijnbehandeling van kinderen met een groeistoornis die het gevolg is van een onvoldoende secretie van endogeen groeihormoon, en voor de langdurige vervangingstherapie bij volwassenen met groeihormoondeficiëntie als gevolg van een hypothalamus- of hypofyse-aandoening of met een groeiachterstand tijdens de kindertijd.

Omnitrope^TM lijkt sterk op het recombinante groeihormoon Genotropin®. Omdat het productieproces van Omnitrope niet identiek was aan dat van het referentiegeneesmiddel, beschikte de Europese Geneesmiddelenautoriteit (EMA) niet over de juridische hulpmiddelen om het geneesmiddel goed te keuren.¹

Steffen Thirstrup, voormalig lid van het Committee for Medicinal Products for Human Use (CHMP) van EMA en de huidige directeur bij NDA Advisory Services, heeft vanaf het begin de ontwikkeling van biosimilars gevolgd. Hij herinnert zich duidelijk de situatie met Omnitrope: “In 2001 werd Omnitrope voor het eerst gepresenteerd aan de Europese autoriteiten. Op dat moment was er nog geen Europese regelgeving voor het produceren van biosimilars. De ontwikkeling van Omnitrope heeft hiertoe de aanzet gegeven.”

 

De biosimilars van monoklonale antilichamen hebben meer aandacht gekregen dan enig andere klasse van biosimilars. Door deze farmaceutische groep werd de mogelijkheid van extrapolatie van gegevens uitvoerig besproken. Extrapolatie is een wetenschappelijk en regelgevend beginsel dat verwijst naar de goedkeuring van een biosimilar voor gebruik bij een indicatie die is gedocumenteerd voor het referentieproduct zonder dat het is onderzocht in een vergelijkend klinisch onderzoek met een biosimilar. Het principe van extrapolatie heeft geleid tot meerdere discussies tussen specialisten en autoriteiten. Het vormde destijds een uitdaging voor de European Crohn´s and Colitis Organisation (ECCO), die op dat moment het nog niet eens was over het concept van extrapolatie.⁶

 

Naast extrapolatie was ook switchen een hot topic. Zou een chronische patiënt verantwoord geswitcht kunnen worden van een biologisch referentieproduct naar een biosimilar, zoals dat al langer praktijk is met generieke geneesmiddelen?

“ECCO stond in 2013 uiterst kritisch tegenover biosimilars”, vertelt Steffen Thirstrup. “Uitgebreide informatie over goedkeuringsprocedures en onderliggende bewijzen voor gelijkenis en een constructieve dialoog tussen regelgevende autoriteiten en wetenschappelijke verenigingen hebben ervoor gezorgd dat dit verzet verdween.”

“Tegenwoordig is er een groot draagvlak, zowel onder gastro-enterologen als reumatologen. Biosimilars zijn vergelijkbaar met hun biologische referentiegeneesmiddelen: niet slechter en ook niet beter.”

 

In 2017 heeft ECCO een nieuwe verklaring gepubliceerd in Journal of Crohn’s and Colitis, die positief was over biosimilars, met name CT-P13.⁷

 

Patiënten met kanker zijn een belangrijk groep die kunnen profiteren van de kansen die biosimilars bieden. Biosimilars zijn reeds beschikbaar voor de behandeling van non-Hodgkin lymfoom en chronische B-cel lymfatische leukemie in de vorm van biosimilars van rituximab, een monoklonaal antilichaam gericht tegen CD20^.4

“Als we kijken naar biologicals die in de komende tien jaar uit patent gaan, dan domineren biosimilars”, zegt Steffen Thirstrup.

Drie biosimilars van trastuzumab, een monoklonaal antilichaam tegen het HER2-eiwit, zijn onlangs door EMA goedgekeurd voor de behandeling van HER2-positief borstkanker en maagkanker. Zeer recent werd een biosimilar van bevacizumab, een monoklonaal antilichaam tegen de vasculaire endotheliale groeifactor (VEGF), goedgekeurd door EMA voor toepassing bij patiënten met gemetastaseerde of gevorderde vormen van verschillende maligniteiten.⁴

Ook patiënten met colorectaal carcinoom kunnen binnenkort toegang krijgen tot biosimilars, aangezien een biosimilar van de biological panitumumab momenteel in ontwikkeling is.⁸

“Nu komt er een dialoog met de oncologen”, voorspelt Steffen Thirstrup. “De discussie over mogelijk switchen naar biosimilars zal enigszins verschillen voor patiënten met kanker, omdat de behandeling vaak in cycli wordt gegeven. Wordt de volgende cyclus beschouwd als een nieuwe behandeling of als een voortzetting van de vorige behandelcyclus?”