Antibioticaresistentie - een grote internationale uitdaging voor de gezondheid

Het eerste antibioticum, penicilline, werd ontdekt in 1928. Sindsdien hebben antibiotica een cruciale rol gespeeld bij het bereiken van belangrijke vorderingen in de geneeskunde en de chirurgie en hebben miljoenen levens gered². Sinds de ontdekking van antibiotica, kunnen veel voorkomende en vaak dodelijke ziekten, zoals longontsteking en tuberculose, effectief worden behandeld. Een kleine snee had niet langer het potentieel om fataal te worden als het geïnfecteerd raakte, en de gevaren van routinematige chirurgie en bevalling waren enorm verminderd³.

 

Helaas dreigt antibioticaresistentie veel van deze medische prestaties terug te dringen. De ontwikkeling van nieuwe antibiotica loopt moeizaam, terwijl het gebruik van antibiotica toeneemt. Daarom is antibioticumresistentie tegenwoordig een van de grootste bedreigingen voor de wereldwijde gezondheid, voedselzekerheid en ontwikkeling. Een groeiend aantal infecties zoals longontsteking, tuberculose, gonorroe en salmonellose worden steeds moeilijker te behandelen, en elk jaar sterven 25.000 Europeanen als gevolg van infecties veroorzaakt door resistente bacteriën^3,4,11.

 

Volgens professor Dilip Nathwani, voorzitter van de British Society for Antimicrobial Chemotherapy en voormalig voorzitter van de European Study Group on Antibiotic Policies, is mondiaal gecoördineerd stewardship een van de belangrijkste interventies ter bestrijding van antimicrobiële resistentie.

"De meest kwetsbare bevolkingsgroepen in Azië, Afrika en Zuid-Amerika worden het zwaarste getroffen door geneesmiddelenresistente infecties, maar we zien ook een toenemende resistente ontstaan in Europa, vooral in Oost- en Zuid-Europa. Antibioticaresistentie is een wereldwijd probleem en we moeten nauw samenwerken om verschillende modellen te ontwikkelen voor het leveren van stewardship die rekening houden met het feit dat gezondheidszorgsystemen en -culturen over de hele wereld pluralistisch zijn, "zegt Dilip Nathwani.

Bij het bestrijden van antimicrobiële resistentie is balans cruciaal, betoogt Dilip Nathwani. Evenwicht tussen het verbeteren van de toegang tot antibiotica en het voorkomen van overmatig gebruik of misbruik, en tussen innovatie en behoud.

"In Afrika sterven nog steeds meer kinderen aan infecties omdat ze geen toegang hebben tot zelfs de eenvoudigste antibiotica, dan aan infecties door antibioticaresistente bacteriën. We moeten de toegang tot antibiotica voor de hele mensheid garanderen.  Maar tegelijkerijd moeten we het buitensporige gebruik of misbruik van antibiotica verminderen dat aanzienlijk heeft bijgedragen aan het resistentieprobleem waarmee we vandaag de dag worden geconfronteerd. Het is belangrijk om nieuwe innovatieve antimicrobiële stoffen en innovatieve manieren te ontwikkelen en om ze toegankelijk te maken, maar het moet worden afgewogen tegen de noodzaak om de doeltreffendheid van bestaande antimicrobiële middelen te handhaven en ervoor te zorgen dat toekomstige innovatieve antimicrobiële middelen op de juiste wijze worden voorgeschreven wanneer ze in de klinische praktijk worden geïntroduceerd, "legt hij uit.

Volgens Dilip Nathwani gaat klinische stewardship over gedragsverandering. Als onderdeel van het voorschrijvende klinische besluitvormingsproces, zorgt diagnostische onzekerheid ervoor dat artsen te veel breed-spectrum antibiotica, vaak combinaties voorschrijven, stelt hij. Als deze onzekerheid wordt verminderd door snel diagnostische tests of point-of-care-tests in de klinische praktijk in combinatie met goed stewardship te implementeren, heeft het de potentie om een ​​game changer te worden bij het terugdringen van AMR, meent hij. Hij aanvaardt echter dat een beter gebruik van de huidige laboratoria en het uitvoeren van elementaire zaken zoals het nemen van microbiologische culturen van fundamenteel belang zijn.

Hij benadrukt het belang van het voorkomen van infecties en verspreiding van ziekten, b.v. door te investeren in de ontwikkeling van vaccins tegen ziekteverwekkers waarbij antimicrobiële resistentie een ernstig probleem is, en het belang van het verminderen van de hoeveelheid en het verbeteren van de kwaliteit van het voorschrijven van antibiotica. Dit laatste vereist dat professionals in de gezondheidszorg, maar ook het grote publiek worden ondersteund - en dat investeringen in onderwijs vereist zijn:

"Alle strategieën voor het aanpakken van antimicrobiële resistentie noemen het belang van onderwijs. Maar de investeringen in onderwijs zijn niet vergelijkbaar met investeringen in surveillance, onderzoek en andere innovaties. Het grote publiek moet worden opgevoed om te begrijpen dat niet alle infecties antibiotica vereisen. Dit zal hun verwachting en vraag naar antibiotica verminderen. "

Dilip Nathwani wijst erop dat "beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg moeten worden opgeleid in goede voorschrijfprincipes en richtlijnen of beleid moeten volgen die goed voorschrijven ondersteunen, evenals de noodzaak om onnodige behandelingen te stoppen of de lopende behandeling te rationaliseren - het type antibioticum, de route en de duur van de behandeling aan te passen". 

Vrije en gelijke toegang tot onderwijs

Zorgen voor alomvattend wereldwijd stewardship is iets waar Dilip Nathwani gepassioneerd over is. In samenwerking met FutureLearn en de universiteit van Dundee leidde hij de ontwikkeling van een gratis wereldwijd  e-learninghulpmiddel over antimicrobieel stewardship dat is geïntroduceerd in het Engels, het Mandarijn, het Russisch en het Spaans. Tot nu toe hebben meer dan 44000 mensen over de hele wereld hieraan deelgenomen sinds de lancering in 2015.

"Ik denk dat het belangrijk is om de meer traditionele educatieve inspanningen aan te vullen met moderne technologie die onderwijs op een moderne, snelle en kosteneffectieve manier mogelijk maakt. Het mooie van onze e-learninghulpmiddelen is dat u, ongeacht of u een verpleegkundige in de gezondheidszorg bent op het platteland van Zuid-Afrika of een intensivist die in New York woont, gratis toegang krijgt tot onderwijs over antimicrobieel stewardship. Dit definieert onze missie om kwalitatief hoogstaand onderwijs met een hoge impact en lage kosten te bieden dat gratis is op het moment van toegang. We blijven evolueren en lanceren binnenkort een echt innovatief e-boek over globaal antimicrobieel stewardship ", zegt Dilip Nathwani.