28 augustus 2023  |  Nicole Salverda

Eerst het goede nieuws. Kort voor het zomerreces – het kabinet was nog nét niet gevallen – kondigde het ministerie van VWS aan welke (risico)groepen in het najaar in aanmerking komen voor een coronavaccinatie. Ook liet VWS weten hoe deze vaccinatieronde georganiseerd zou moeten worden. Dat is een opsteker voor iedereen. In de eerste plaats natuurlijk voor mensen die tot de risicogroepen behoren, maar ook voor anderen die een prik kunnen halen: zorgmedewerkers, zwangeren en mantelzorgers van hoogrisicopatiënten. Daarnaast is het positief voor de omgeving van mensen die zich laten vaccineren: zij worden op die manier namelijk ook beschermd.

Gelukkig bevinden we ons sinds een tijd niet meer in een pandemische situatie. COVID-19 is een blijvende, maar - als de juiste voorzorgsmaatregelen worden genomen - een beheersbare ziekte geworden. Dat voelt als een mooie ontwikkeling. De wereld is weer open en we kunnen weer overal gaan en staan. 

Maar dat betekent niet dat we tevreden achterover kunnen leunen. In de eerste plaats is er een aanzienlijke groep mensen met Long COVID (of Post-COVID). Die mensen hebben soms ernstige klachten en we moeten hen dan ook serieuze aandacht geven. Verder moeten we bedenken dat het belangrijk is dat er geen extra gevallen van Long COVID bijkomen. Anders is het dweilen met de kraan open.  Daarnaast moeten we leren leven met een ziekte die niet meer uit onze maatschappij verdwijnt en die zich blijft ontwikkelen. Scherpte en alertheid is dus geboden. 

In dat licht vraag ik me af of er niet meer gezondheidswinst te halen is. Tijdens mijn gesprekken ‘buiten’ blijkt dat er nog veel onduidelijkheid bestaat. 

Wie is bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de behandeling van patiënten met COVID? Sommige huisartsen zeggen mij dat deze verantwoordelijkheid naar de GGD gaat. Tegelijkertijd hoor ik andere medici zeggen dat ze het niet weten. Als déze zorgprofessionals het al niet weten, hoe zit het dan met de burger? Waar moeten zij heen met hun vragen? Hoe kan een ongeïnformeerde burger zichzelf beschermen?

Wat we wél weten, is dat de overheid niet meer een centrale coördinerende rol uitoefent zoals tijdens de pandemie. Maar moet zo’n rol niet ergens worden belegd? En zo ja, bij wie dan? 

Het lijkt me verstandig als alle zorgpartijen samen met de overheid goede afspraken maken hoe we in de toekomst met COVID-19 omgaan. De huidige richtlijnen komen nog uit de tijd dat de vaccinatiegraad heel hoog was. Maar we zijn inmiddels meer dan drie jaar verder. Volgens mij moeten het zorgveld en de overheid actief aan de slag om planning en regie te creëren, en om heldere keuzes te maken voor nieuwe richtlijnen en nieuwe zorgpaden voor COVID-19. 

Dat we momenteel in een bijzondere politieke situatie zitten, lijkt me geen reden om pas op de plaats te maken. Want het kabinet is dan wel demissionair, het virus is dat niet. Wordt het geen tijd om vraagtekens te vervangen door duidelijkheid?

Nicole Salverda
COVID19 & Primary Care Director