Leonard Hofstra is managing cardioloog bij Cardiologie Centra Nederland. Hij staat bekend om zijn passie voor preventie en gezonde leefstijl en hecht groot belang aan gezonde voeding, bewegen en stoppen met roken. In dit interview belichten we Hofstra's visie op preventie van COVID-19 en de rol die hij huisartsen toekent als het gaat om COVID-19-vaccinaties.

* WHO classifications = mild disease, moderate disease, severe disease, critical disease. 
  ARDS: acute respiratory distress syndrome, ECMO: extracorporeal mechanical oxygenation, IDSA: Infectious Diseases Society of        America, NIH: National Institutes of Health, MIS-C: multisystem inflammatory syndrome in children, PaO₂/FiO₂: ratio of arterial        partial pressure of oxygen to fraction of inspired oxygen, SpO₂: oxygen saturation, WHO: World Health Organization

"In de meeste gevallen wel. Uit onderzoek blijkt dat mensen bevattelijk zijn voor een trusted messenger,,²: een zorgprofessional in wie ze vertrouwen hebben. Die rol kunnen we als artsen nog wat steviger pakken. Hier zit echt wel een blinde vlek en daardoor een gemiste kans. En dan heb ik het niet alleen over mijn eigen beroepsgroep, cardiologen, maar over alle dokters. lk heb de indruk dat huisartsen wel een goede, proactieve rol vervullen.

'Toegankelijkheid en gemak zijn belangrijke factoren om de vaccinatiegraad te stimuleren'

Zelf breng ik het onderwerp COVID-19-vaccinatie niet uit eigen beweging ter sprake; ik reageer op vragen van mijn patiënten. Maar misschien moeten wij artsen dat advies wel als standaardpunt in onze intake opnemen. Daar is vanuit wetenschappelijk perspectief alle reden voor. Er zijn inmiddels voldoende overtuigende papers over dit onderwerp verschenen. In een recente publicatie in het tijdschrift Nature Medicine³ kwam naar voren dat risicopatiënten na COVID-19 een 80% hogere kans lopen op cardiologische aandoeningen, zoals een hartinfarct of hartritmestoornissen. Ook bij veel cardiologen lijkt dit nog niet zo duidelijk op de radar te staan. Het lijkt me een goede zaak als we als Nederlandse cardiologen ons veel actiever gaan opstellen richting onze patiënten wat betreft vaccinatie.

'COVID-19 blijft onder ons en de onvoorspelbaarheid blijft'

Wat me ook zorgen baart is dat uit data blijkt dat verpleegkundigen niet altijd pro vaccinatie zijn. Dat betekent dat ze een groter risico lopen om zelf ziek te word en en daardoor het virus mogelijk aan patiënten kunnen overdragen. Door deze houding ten opzichte van vaccinatie zullen ze zo niet de neiging hebben om ambassadeur te zijn. lk denk dater een plan zou moeten komen om hier verbetering in aan te brengen."

"Dat zou wat mij betreft idealiter gebundeld moeten worden. Wat dat betreft kunnen we een voorbeeld nemen aan de Verenigde Staten. lk was onlangs in Houston. Daar zag ik dat apotheken adverteren met een free flu and COVID-19 shot. lk heb daar onmiddellijk gebruik van gemaakt. Toegankelijkheid en gemak zijn belangrijke factoren om de vaccinatiegraad te stimuleren. Je moet mensen daarin faciliteren."

"Wat ik het belangrijkste vind, is datje het in ieder geval zo dicht mogelijk bij de patiënt organiseert. Het is een prima optie om de COVID-19-vaccinatie bij huisartsen onder te brengen. Die hebben immers al ervaring met het geven van de griepprik. Dat zouden ze ook heel goed kunnen doen met COVI D-19- vaccinaties. Qua plek moeten we echter niet te exclusief denken. Mijn recente ervaring leerde me dat ook apothekers een loket kunnen zijn voor griep- en COVID-19- vaccinaties. Meer opties betekenen waarschijnlijk een betere vaccinatiegraad."

"lk weet dat ze in de VS 75-plussers met een harthistorie meteen antiviraal behandelen. In Nederland is dit nog vrij ongebruikelijk. In mijn optiek zou er op dat gebied wel wat moeten gebeuren. We laten momenteel kansen liggen."

"Dat vraag ik me af. En dat is een ernstige zaak. COVID-19 blijft dus onder ons en de onvoorspelbaarheid blijft. De symptomen zijn meestal mild, maar ik hoor helaas nog vaak verhalen van patiënten waarbij COVID-19 nog flink geescaleerd is. lk ben ervan overtuigd dat wij als cardiologen en andere artsen onze rol als trusted messenger in publiekseducatie nog veel beter kunnen invullen." "Maar het is een gegeven dat in communicatie over preventie time preference een belangrijke rol speelt. Mensen laten zich leiden door het hier en nu: vandaag is hun belangrijkste dag. Als ze zich nu goed voelen, waarom zouden ze dan een prik halen?

Griepdeskundige en voormalig huisarts Ted van Essen heeft ooit gezegd: 'lk heb nog nooit een fles wijn van iemand gekregen omdat hij of zij geen griep heeft gekregen na te zijn gevaccineerd'. lk krijg als cardioloog weleens een fles wijn van patiënten wiens leven aantoonbaar is verbeterd, bijvoorbeeld na het plaatsen van een stent. Maar dat werkt nu eenmaal anders na een preventieve actie als een vaccinatie."

"Enkele jaren geleden zijn de uitkomsten bekend geworden van een groot internationaal onderzoek, de IAMl-trial, naar de effectiviteit van de griepvaccinatie vlak nadat iemand een hartinfarct heeft gehad. Uit de trial blijkt dat de vaccinatie leidt tot een lagere kans op sterfte. Het bewijs van deze studie is zo overtuigend dat we de uitkomsten als beroepsveld zouden kunnen verwerken in de Nederlandse richtlijnen. Ofwe zouden - onder leiding van een groot interventiecentrum - een vergelijkbare trial in Nederland kunnen uitvoeren, mocht meer bewijs nodig zijn."