Wanneer u als zorgprofessional iets aan uw patiënt uitlegt en u gebruikt daarbij veel medische en ingewikkelde termen, kan het zijn dat de patiënt u niet begrijpt. Dat heeft niet altijd iets te maken met de intelligentie van de patiënt. Wanneer iemand de diagnose kanker krijgt, slaat dit in als een bom; dit kan het vermogen om (gezondheids)informatie op te nemen beperken. Ook kan het zijn dat uw patiënt laaggeletterd is of een andere moedertaal heeft en u om die reden niet goed begrijpt. Dit (soms tijdelijke) niet goed kunnen begrijpen van gezondheidsinformatie noemen we: beperkte gezondheidsvaardigheden. Om ervoor te zorgen dat uw patiënt toch begrijpt wat u wilt uitleggen, kunt u uw boodschap vertellen ‘met andere woorden’. Met andere woorden: u legt uw verhaal uit maar gebruikt hierbij makkelijke woorden en korte, eenvoudige zinnen. Pfizer kan u hierbij helpen qua kennisvergroting en tools.

Ongeveer 35 procent van de volwassen Nederlanders had in 2023 onvoldoende of te beperkte gezondheidsvaardigheden om gezondheidsinformatie te krijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken. 

Beperkte gezondheidsvaardigheden kunnen voor problemen zorgen bij het lezen van instructies, begrijpen van moeilijke woorden, volgen van ingewikkelde behandelingen, en de weg vinden in de gezondheidszorg². Dit kan leiden tot fouten, minder goede resultaten en meer risico op gezondheidsproblemen. Bovendien ervaren mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden de kwaliteit van de zorg die ze krijgen als minder goed³. Goede redenen om uw boodschap ook eens met andere woorden te vertellen. 

• In 2023: 65% voldoende gezondheidsvaardig, 27% beperkt gezondheidsvaardig, 8% onvoldoende gezondheidsvaardig. (bron Nivel) 
• Een deel van deze groep is laaggeletterd, dat betekent dat ze moeite hebben met lezen, schrijven en rekenen. Laaggeletterdheid komt vaker voor bij mensen met een lage opleiding, ouderen en migranten.^4,5 Ook mensen die een andere moedertaal hebben dan Nederlands kunnen beperkte gezondheidsvaardigheden hebben, omdat ze de taal niet goed begrijpen. 
• Gezondheidsvaardigheden zijn ongelijk verdeeld in de algemene bevolking. Volgens de onderzoekers hebben ouderen, mensen met een lagere opleiding en mensen met een slechtere ervaren gezondheid vaker te maken met onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden dan respectievelijk jongeren, mensen die hoger zijn opgeleid en mensen die hun gezondheid als beter ervaren. Algemeen geldt dat onvoldoende of beperkte gezondheidsvaardigheden vaker voorkomen bij groepen in onze samenleving die al kwetsbaarder zijn in fysiek, sociaal en maatschappelijk opzicht. (bron Nivel) 
• Ook regionaal zijn er verschillen in gezondheidsvaardigheden: mensen in de noordelijke provincies – Groningen, Friesland en Drenthe – hebben relatief vaker beperkte gezondheidsvaardigheden. (bron Nivel)  

Beperkte gezondheidsvaardigheden zorgen voor slechtere gezondheid:

• Zo komen astma en COPD, diabetes, kanker, hart- en vaatziekten en psychische problemen vaker voor bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.⁶
• Mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden overlijden gemiddeld gezien eerder.⁷
• Ernstige fouten bij het gebruik van medicijnen komen vaker voor bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden.⁸