This site is intended only for healthcare professionals resident in [country]
Menu
Close
See the global brands that have PfizerPro content ready for cloning to your local market. You can see the full list of available global brands here
Example of description text sitting alongside header
Example of description text sitting alongside header
Menu
Close
Pogingen om de mortaliteit van pneumonie te verlagen worden door verschillende factoren belemmerd, waaronder: de vergrijzende bevolking, toename in comorbiditeiten, veranderingen in microbiologie en de opmars van (multi)resistente bacteriën. Op deze pagina ligt de focus op vergrijzing en comorbiditeiten.
Laten we beginnen met de toenemende vergrijzing. Over minder dan 2 jaar zal de Westerse bevolking naar schatting voor 20% uit 65-plussers bestaan.1 Waarom is dat een probleem voor het in bedwang houden van pneumonie? Eenvoudig: hoe hoger de leeftijd, hoe groter de kans op een (fatale) longontsteking.2
Volgens de beroepsvereniging van specialisten ouderengeneeskunde (Verenso) komt dat onder andere door ‘een verminderde hoestreflex, anatomische en fysiologische veranderingen in de longen, verminderde weerstand, het toenemend vóórkomen van aspiratie door dysfagie en toenemende kolonisatie van pathogene micro-organismen in de orofarynx’.3
Terug naar de vergrijzing. De experts achter vzinfo.nl schetsen het volgende toekomstscenario. ‘Het absoluut aantal nieuwe gevallen van infecties van de onderste luchtwegen in de periode 2018-2040 zal naar verwachting met 27% stijgen.’4 Die voorspelde toename is uitsluitend gebaseerd op demografische ontwikkelingen (lees: vergrijzing). Dus alleen al door de vergrijzing is een stijging van het aantal pneumoniegevallen te verwachten. En dan hebben we nog geen eens rekening gehouden met comorbiditeiten.
Het aantal onderliggende aandoeningen dat mensen extra kwetsbaar maakt voor een longontsteking neemt in aantal toe. En dat is ongunstig voor de incidentie (en ernst) van de gevallen van longontsteking.2 Comorbiditeiten worden namelijk in verband gebracht met ziekenhuisopname vanwege CAP.2,5,6,7 Een studie suggereert dat het hebben van 2 of meer onderliggende aandoeningen het risico op mortaliteit ten gevolge van een buiten het ziekenhuis opgelopen pneumonie verhoogt.5
Voorbeelden van comorbiditeiten zijn: COPD, kanker, diabetes mellitus, reumatoïde artritis en chronische hart-, lever- en nierziektes. Verder zijn immuungecompromitteerde patiënten een kwetsbare groep; denk aan mensen met hiv, asplenie en een getransplanteerd orgaan.8,9,10
Laten we een aantal van deze ziektes gedetailleerder bekijken in relatie tot pneumonie
Deze longziektes brengen een hoge ziektelast met zich mee. (In Nederland staat COPD op nummer 4 in de top 10 ziektes die de zwaarste ziektelast veroorzaken.) Er leven bijna 600.000 Nederlanders met deze aandoening.11
Volgens vzinfo.nl kregen in 2021 ongeveer 17.500 mensen de diagnose emfyseem en nog eens 5.600 chronische bronchitis. In dat jaar overleden ruim 5.600 COPD-patiënten.11 Deze longziektes komen dus relatief vaak voor. Bij patiënten met CAP is COPD comorbiditeit nummer 1.12,13
Als COPD-patiënten pneumonie krijgen, is het ziekteverloop vaak ernstiger in vergelijking met mensen zonder deze ziekte. Ze belanden bovendien vaker in het ziekenhuis en kunnen rekenen op een slechtere behandeluitkomst.14
In het eerste jaar is de kans dat een COPD-patiënt een longontsteking krijgt 16 keer zo hoog als iemand zonder een van deze chronische longziektes.14
Voorbeelden van predisponerende factoren zijn:12
De disbalans in het microbioom van de longen zou te maken kunnen hebben met het gebruik van inhalatiecorticosteroïden (ICS). Daarom wordt geopperd dat zowel COPD als de bijbehorende farmacotherapie moet worden gezien als een risicofactor voor pneumonie.12 (Alhoewel de meningen daarover zijn verdeeld2; wat de therapie met ICS betreft dan.)
Het aantal wereldwijde sterfgevallen als gevolg van diabetes steeg met 70% in de periode tussen het jaar 2000 en 2019. Ruim een miljoen Nederlanders hebben deze ziekte (en elke week komen er 1.000 diagnoses bij).15
Net als bij COPD-patiënten is er bij diabetici sprake van een verhoogde mortaliteit als gevolg van pneumonie. Tenminste, de ziekte staat in publicaties en richtlijnen vermeld als risicofactor.8,9,10,16,17,18 Misschien heeft een andere groep wetenschappers daarom een tool ontwikkeld waarmee het risico op pneumonie bij diabetici is in te schatten. Namelijk: de PDPI (pneumonia in diabetic patients predictive index).20
Wilt u meer weten over de klinische relevantie van de relatie tussen longinfecties en diabetisch, lees dan het verslag van dr. Marco Goeijenbier.
Opnieuw hebben we te maken met een (verzameling van) ziektes die het risico op pneumonie lijken te verhogen.21 In de tool die bedoeld is om het risico op mortaliteit van volwassenen met CAP in te schatten (Pneumonia Severity Index for CAP) staat hartfalen bijvoorbeeld als risicofactor opgenomen. Cardiovasculaire aandoeningen in het algemeen, en hartfalen in het bijzonder, zijn geassocieerd met een hoger risico op CAP en HAP.22
Een voorgeschiedenis van hartfalen (en de ernst ervan) is bovendien in verband gebracht met slechte behandeluitkomsten voor patiënten die al vanwege pneumonie in het ziekenhuis liggen.23 En ischemische hartziekten worden genoemd als onafhankelijk risicofactor voor het sterven aan pneumonie in een ziekenhuis.24
Opvallend: we kunnen het ook omdraaien. In de literatuur wordt pneumonie zelf als mogelijke risicofactor voor cardiovasculaire aandoeningen bestempeld.25,26 Een ziekenhuisopname door pneumonie zou in verband zijn gebracht met een daaropvolgend verhoogd risico op hart- en vaatziekten (zowel op de lange- als de korte termijn).25
Niet alleen een hogere leeftijd en bepaalde (chronische) ziektes, maar ook leefstijl gerelateerde factoren verhogen het risico op CAP.
Mensen die roken, overmatig alcohol gebruiken of ondervoed zijn, zijn extra vatbaar voor een longontsteking. Ook geneesmiddelgebruik is geassocieerd met een toegenomen risico – denk aan immunosuppresiva, protonpompremmers en antipsychotica.9
De hierboven besproken comorbiditeiten en risicofactoren kunnen van een potentiële ‘gewone’ pneumoniepatiënt een hoogrisicopatiënt maken. Dat proces is deels omkeerbaar. Bijvoorbeeld door leefstijlaanpassing.
Maar in het geval van onderliggend lijden kan een andere vorm van preventie op zijn plaats zijn. Patiënten die vanwege een chronische ziekte als kwetsbaar worden gezien, komen in aanmerking voor een vaccinatie tegen griep, pneumokokken of beide.
Referenties:
Wilt u een bijwerking melden? Ga dan naar de 'Bijwerkingen melden' pagina en klik vervolgens op u van toepassing zijnde button.
De informatie die op deze website wordt aangeboden is uitsluitend bedoeld voor zorgverleners in Nederland. Bent u geen zorgverlener, maar patiënt of consument, ga dan naar www.pfizer.nl.
2024 Pfizer© Alle rechten voorbehouden.