Ziekenhuisbacteriën, zoals bijzonder resistente micro-organismen (BRMO), vormen een uitdaging binnen de ziekenhuisomgeving. Deze bacteriën hebben vaak een hoge mate van resistentie ontwikkeld tegen verschillende soorten antibiotica, waardoor ze vaak moeilijk te behandelen zijn. Dit kan leiden tot ernstige infecties en complicaties, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem.

Patiënten die een nosocomiale infectie oplopen, en eventueel op de IC belanden, hebben meestal bepaalde gastheerfactoren waardoor ze extra vatbaar zijn voor een infectie door een BRMO. Want dezelfde bacterie kan voor een asymptomatisch verloop zorgen bij gezonde mensen. 
 
Hoofdzakelijk gaat het om patiënten die door een bepaalde reden immuungecompromitteerd zijn. Dat kunnen patiënten zijn met een chronische aandoening, zoals diabetes mellitus, waardoor hun immuunsysteem ondermaats presteert. Daarnaast kunnen chemotherapie en farmacotherapie met immunosuppressiva patiënten vatbaarder maken voor infectie. ^3,4,5,6
 
Verder maakt chirurgie het een BRMO gemakkelijker om patiënten te infecteren. Want de eerste immunologische barrière (de huid) is dan in ieder geval geen obstakel meer voor hen. Ten slotte brengen invasieve ingrepen, waarbij medische hulpmiddelen zoals katheters, infusen, drains, endotracheale tubes en endoscopen aan te pas komen, infectiegevaar met zich mee. ^3,4,5,6

Wanneer is een bacterie een BRMO? Om dat te bepalen zijn antwoorden op de volgende 3 vragen relevant: 

1. Hoe pathogeen is de bacterie? 
2. Wat is het resistentiepatroon? 
3. Kan de bacterie zijn resistentiemechanisme overdragen? 

Hieronder volgen een aantal voorbeelden van bacteriën die bijzonder resistent zijn en nosocomiale infecties veroorzaken:  

• MRSA (methicilline-resistente Staphylococcus aureus) 
• XDR-TB (extensively drug-resistant tuberculose) 
• Multiresistente Neisseria gonorrhoeae 
• Escherichia spp 
• Klebsiella spp 
• Protheae spp 
• Stenotrophomonas maltophilia 
• Acinetobacter spp 
• Pseudomonas aeruginosa 
• Enterococcus faecium 

Voor bepaalde BRMO zijn resistentievormen gedefinieerd. We beginnen met de Enterobacteriaceae. Ten eerste kunnen Enterobacteriaceae, zoals Escherichia spp, Klebsiella spp en Protheae spp, ongevoelig zijn voor cefalosporines van de derde generatie, te herkennen aan de term: ESBL (extended spectrum beta-lactamase). Ten tweede kan er bij de Enterobacteriaceae sprake zijn van dubbelresistentie, ofwel: fluorochinolonen- en aminoglycosiden-resistentie. Ten derde bestaan carbapenemase-producerende Enterobacteriaceae (CPE), die resistent zijn voor carbapenems.  

Een andere bacteriesoort, Pseudomonas aeruginosa, kan ook resistent zijn voor carbapenems. Dan heet de resistentie: VIM (Verona integron-encoded metallo-beta-lactamase). Ten slotte kan Enterococcus faecium resistent worden voor vancomycine en amoxicilline. Dit is een  vancomicineresistente enterokok. 

De belangrijkste maatregel om BRMO te voorkomen, is het toepassen van de algemene voorzorgsmaatregelen. Zoals handhygiëne, kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen. Die kunt u nalezen in de meest recente richtlijn van de Werkgroep Infectiepreventie.
 
Let op: het RIVM laat weten dat “de gebruiker van de richtlijn er nadrukkelijk rekening mee dient te houden dat de richtlijn -op onderdelen- niet meer up-to-date is.” Daar staat tegenover dat deze richtlijn onderdeel was van het ‘Toetsingskader Infectiepreventie’ dat de IGJ (Inspectie Gezondheidzorg en Jeugd) in 2016 hanteerde tijdens de derde ronde toezichtbezoeken in ziekenhuizen. Ook in 2019 werd de richtlijn nog vermeld door de IGJ, als onderdeel van het ‘Toetsingskader Particuliere Klinieken’.  
 
Een andere relevante richtlijn is die van de LCI (Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding, onderdeel van het RIVM). Het betreft een BRMO richtlijn waarbij de nadruk ligt op carbapenemaseproducerende Enterobacteriaceae. Ook voor deze richtlijn is inmiddels een disclaimer in het leven geroepen: “de geldigheidstermijn van deze richtlijn is verlopen. De informatie is mogelijk verouderd. De richtlijn zal worden herzien.”